04-04-2025Miasta w dobie transformacji energetycznej
Wyzwania polskich miast
Miasta są motorem napędowym gospodarki, odgrywając kluczową rolę w budowaniu dobrobytu. Obecnie w metropoliach generowane jest ponad 60% polskiego PKB. Stanowią one strategiczne ośrodki rozwoju i innowacji, przyciągając nowych mieszkańców dzięki rozwiniętej infrastrukturze i sprzyjającym warunkom do działalności biznesowej. To w miastach oferta edukacyjna, rynek pracy i usług jest najbogatszy.
Jednocześnie szybki rozwój obszarów miejskich rodzi złożone wyzwania społeczne, gospodarcze i środowiskowe, które mają istotny wpływ na życie mieszkańców.
Wyższe zarobki w aglomeracjach miejskich przyczyniają się do wyższego poziomu zatrudnienia w porównaniu do pozostałych obszarów kraju. Jednak życie w miastach wiąże się z wyższymi kosztami utrzymania, szczególnie w zakresie mieszkalnictwa. W kontekście tych wyzwań transformacja energetyczna i poprawa efektywności energetycznej stają się kluczowymi elementami poprawy jakości życia mieszkańców miast.
Miasta są także szczególnie narażone na skutki zmiany klimatu – powodzie, susze i fale upałów to tylko niektóre z zagrożeń, których częstotliwość w nadchodzących latach będzie się nasilać. Dodatkowo, mieszkańcy miast generują średnio o 15 proc. więcej odpadów komunalnych niż osoby zamieszkujące obszary wiejskie, a selekcja odpadów w miastach jest o kilka punktów procentowych wyższa niż w innych regionach.
Starzejące się społeczeństwo i duża liczba mieszkańców wywierają również presję na infrastrukturę publiczną, w tym transport, opiekę zdrowotną i mieszkalnictwo.
Z uwagi na to, że miasta odpowiadają za większość zużycia energii i emisji, Unia Europejska wywiera na nie coraz większą presję regulacyjną na wdrażanie transformacji energetycznej. Europejski Zielony Ład i unijny plan Fit for 55 wywierają duży wpływ na rozwój polskich miast, kształtując ich struktury gospodarcze, polityki ochrony środowiska i infrastrukturę publiczną. Również globalne instytucje traktują temat rozwoju miast w sposób zrównoważony jako oficjalny postulat. W Celach Zrównoważonego Rozwoju przyjętych przez Organizację Narodów Zjednoczonych znajduje się dążenie, aby do 2030 roku miasta stały się bezpieczne, zrównoważone i sprzyjały włączeniu społecznemu. Równocześnie, zmierzenie się z tymi wyzwaniami wymaga nie tylko znacznych inwestycji, ale także fundamentalnej zmiany podejścia do planowania i zarządzania miastami.
Od smart cities do zrównoważonych miast
W odpowiedzi na wyzwania, przed którymi stoją miasta i wykorzystując ich potencjał, by nie tylko modernizować istniejące procesy, ale także wdrażać nowe rozwiązania, powstają różne wizje rozwoju miast. Jedną z nich jest koncepcja inteligentnych miast (smart cities), która po raz pierwszy pojawiła się w latach 60. i 70. ubiegłego wieku i ewoluowała z upływem czasu. Współczesne podejście do rozwoju miast wykracza poza wdrażanie technologii cyfrowych i obejmuje szerszy kontekst zrównoważonego rozwoju. Technologia staje się jednym z narzędzi dążenia do bardziej zrównoważonej przyszłości miast, angażując mieszkańców w proces zmiany.
W praktyce, zrównoważony rozwój miast wiąże się z promowaniem zrównoważonego transportu, odpowiedzialnej urbanizacji, zwiększaniem odporności ekosystemów miejskich na skutki zmiany klimatu i minimalizowaniem negatywnego oddziaływania miast na środowisko. Istotnym elementem tych działań jest także zapewnienie mieszkańcom dostępu do ogólnodostępnych, zielonych przestrzeni.
Rola partnerstw B2G
Miasta stanowią kluczowy element w dążeniu do neutralności klimatycznej. W raporcie „ORLEN dla miast” przedstawiamy kluczowe wyzwania i szanse związane z transformacją energetyczną, podkreślając znaczenie współpracy między samorządami a biznesem w realizacji celów zrównoważonego rozwoju. W raporcie wskazujemy cztery obszary, na których powinna opierać się transformacja miast: infrastruktura energetyczna, transport, gospodarka o obiegu zamkniętym i budynki.
Transformacja energetyczna to proces, który wymaga współpracy władz samorządowych, biznesu i obywateli; tylko poprzez rozwój współpracy publiczno-prywatnej i aktywne włączenie mieszkańców w procesy kształtowania przestrzeni, w której żyją, osiągniemy sukces. Koncepcja B2G (Business-to-Government) odgrywa kluczową rolę w budowaniu efektywnej współpracy między przedsiębiorstwami a administracją publiczną, mającej na celu wspólne osiąganie celów społecznych i środowiskowych.
ORLEN dostrzega wagę współpracy z samorządami i korzystając z szerokiego zakresu naszej działalności, wspieramy samorządy w procesie transformacji energetycznej. W naszej ofercie znajdują się usługi dedykowane samorządom, które realizują cele zrównoważonego rozwoju i korzystnie wpływają na życie mieszkańców. Należą do nich m.in. budowa sieci ładowarek dla pojazdów elektrycznych, rozwój transportu opartego na wodorze i modernizacja sieci dystrybucyjnej energii elektrycznej, w tym oświetlenia ulicznego.
Nie poprzestajemy na obecnych działaniach. Zakładamy ambitne cele inwestycyjne, które wpływają na poprawę funkcjonowania miast. Do 2035 roku planujemy zainwestować ok. 40 mld PLN na modernizację sieci dystrybucyjnej energii elektrycznej, dostarczyć 1 TWh energii elektrycznej na rynek elektromobilności i 12 tys. ton wodoru jakości automotive rocznie, z przeznaczeniem zwłaszcza na transport publiczny, w tym autobusy, i pojazdy ciężarowe. Dodatkowo, w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym będziemy wykorzystywać 100 tys. ton odpadów komunalnych rocznie do produkcji wodoru z biomasy i materiałów niemożliwych do recyklingu. Jednocześnie, dekarbonizacja naszych systemów ciepłowniczych pozwoli na obniżenie emisji CO2 o 59 proc. w porównaniu do ubiegłego roku, m.in. poprzez wykorzystanie ciepła odpadowego ze ścieków, spalin i systemów chłodzących.
ORLEN stawia na budowę zintegrowanej oferty produktów i usług dla jednostek samorządu terytorialnego, odpowiadając na potrzeby i wyzwania, jakie przed nimi stoją w zakresie transformacji i zrównoważonego rozwoju.
