Jak wyglądają plany województwa pomorskiego w zakresie rozwoju morskiej energetyki wiatrowej?
Samorząd Województwa Pomorskiego od wielu lat konsekwentnie realizuje kierunek związany z rozwojem odnawialnych źródeł energii. Zapisy dotyczące rozwoju OZE znajdują się we wszystkich dokumentach strategicznych przygotowanych przez samorząd regionalny oraz samorządy lokalne. Dotyczy to zarówno zapisów Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2030, jak również ma to swoje przełożenie w regionalnych programach strategicznych kształtujących kierunki finansowania inwestycji w województwie m.in. przy wykorzystaniu środków unijnych. Odzwierciedleniem planów pomorskiego w zakresie rozwoju morskiej energetyki wiatrowej na Bałtyku są zapisy określone w dwóch programach strategicznych dotyczących bezpieczeństwa środowiskowego i energetycznego oraz gospodarki. Ten drugi program związany z rozwojem gospodarczym regionu wprost wskazuje na potrzebę zrealizowania przedsięwzięcia strategicznego polegającego na powołaniu Pomorskiego Centrum Kompetencji Morskiej Energetyki Odnawialnej. Celem utworzenia takiego centrum jest pilna potrzeba przygotowania kadr pod offshore. Centrum będzie kreować, integrować i wzmacniać zasoby rynku pracy niezbędne do realizacji inwestycji w sektorze morskiej energetyki odnawialnej na Bałtyku przyczyniając się tym samym do zwiększenia korzyści dla lokalnego rynku pracy i podmiotów gospodarczych uczestniczących w łańcuchu dostaw.
Jakie oddolne działania planuje Samorząd Województwa Pomorskiego?
Kluczową inicjatywą, którą pomorski samorząd chce rozwijać w perspektywie kilkunastu kolejnych lat rozwoju gospodarczego i energetycznego regionu jest „Pomorska Platforma Rozwoju Morskiej Energetyki Wiatrowej na Bałtyku” tzw. Pomorski Klaster Offshore. Klaster ma zapewniać rozwijanie kontaktów gospodarczych, ułatwiać wymianę doświadczeń oraz transfer dobrych praktyk, a także doprowadzić do przygotowania kadr dla podmiotów uczestniczących w inwestycjach związanych z budową energetyki odnawialnej na Morzu Bałtyckim. Szczególny nacisk jest położony na wykorzystanie regionalnego potencjału badawczo-rozwojowego oraz właściwe informowanie przedsiębiorców i społeczeństwa o skali prowadzonych inwestycji. Pomorski Klaster Offshore liczy już prawie 100 sygnatariuszy, w znaczącej większości są to firmy i przedsiębiorstwa (ok 58%), nie brakuje również instytucji naukowych, uczelni bezpośrednio lub pośrednio powiązanych z energetyką wiatrową, a także zagranicznych deweloperów i inwestorów. W ramach działania Klastra zawiązały się trzy grupy robocze w obszarach: kompetencji (rynek pracy, edukacja); przemysłu (potencjał firm, local content, B+R) oraz zrównoważonego zarządzania Morzem Bałtyckim (bezpieczeństwo, edukacja i kultura komunikacji, zarządzanie ryzykiem). Klaster bardzo prężnie się rozwija również na polu międzynarodowym zawiązując liczne konsorcja projektowe m.in. z krajem Basków z Hiszpanii, regionem Nantes z Francji, klastrami z Danii, Szkocji, niemieckiej Bremy czy Brandenburgii.
Jak taka współpraca na rzecz rozwoju polskiego local content wygląda w praktyce?
Morskie farmy wiatrowe z pewnością zmienią sposób funkcjonowania polskiego systemu elektroenergetycznego. Zakłada się, że do 2040 r. na polskich wodach Bałtyku będą funkcjonować elektrownie wiatrowe o mocy rzędu 20 GW. Jednak, żeby energia elektryczna z bałtyckich wiatraków trafiła do obiorców, konieczne są ogromne inwestycje. W województwie pomorskim znajduje się niewiele jednostek wytwórczych i energia elektryczna musi być do niego przesyłana z innych regionów. Rozwój morskiej energetyki wiatrowej odwróci tę sytuację – wytwarzana na Pomorzu energia będzie płynąć w głąb kraju. Oznacza to, że w województwie pomorskim musi niebawem powstać szereg inwestycji, choćby ponad 250 km nowych napowietrznych linii najwyższych napięć. Pomimo, że kompetencje i decyzje w zakresie rozwoju MFW są po stronie instytucji rządowych, to samorządy mają możliwości wsparcia tego procesu w zakresie oddolnych działań związanych z kreowaniem rynku pracy oraz wzmocnieniem tzw. local content, ale także poprzez przygotowanie kadr. Dla wsparcia rozwoju branży morskiej energetyki wiatrowej ważnym aspektem jest kształcenie średniej kadry technicznej, także wprowadzenie nauczania nowych zawodów w szkołach branżowych. Szczególny nacisk powinien zostać położony na nawiązanie bliższej współpracy przemysłu ze szkołami średnimi technicznymi oraz branżowymi w zakresie praktyk zawodowych, rozbudowy zaplecza dydaktycznego w postaci warsztatów i laboratoriów. Projekt Pomorskiego Centrum Kompetencji Morskiej Energetyki Odnawialnej wychodzi naprzeciw takim oczekiwaniom. Działania w ramach centrum będą polegać na stworzeniu struktury organizacyjnej regionalnego centrum kompetencji, pozwalającej na szybką reakcję w postaci ustawicznego dostosowania kompetencji zasobów ludzkich do potrzeb nowego sektora kluczowego dla rozwoju regionu. Tym samym, projekt przyczyni się do rozwoju strategicznego kierunku, jakim jest w Polsce transformacja energetyczna i przemysłowa. Centrum kompetencji wpłynie też na zmniejszenie luki kompetencyjnej, a tym samym niwelowanie nieefektywności (niewłaściwej alokacji zasobów) na rynku pracy, co przełoży się na optymalne wykorzystanie zasobów ludzkich i większą produktywność gospodarki.
Rozwój morskiej energetyki wiatrowej wymaga współpracy wielu podmiotów – jak pogodzić oczekiwania wszystkich interesariuszy?
Ważną kwestią budującą świadomość i możliwości rozwoju morskich farm wiatrowych jest stabilne otoczenie regulacyjne i biznesowe. Zarówno rząd, jak i inwestorzy czy deweloperzy, przedstawiciele administracji lokalnej i firmy sektora prywatnego powinny otwarcie komunikować swoje plany, oczekiwania i potrzeby w sposób uporządkowany i przejrzysty w celu stworzenia przez dostawców odpowiedniej oferty w odpowiedzi na zapotrzebowanie. Czynnikiem, który spaja potrzeby i aspiracje firm jest właśnie funkcjonowanie Pomorskiego Klastra Offshore, który pełni rolę pośrednika pomiędzy nimi i który uzmysławia wielu jego członkom, jak ważna jest współpraca i otwartość. Jest to szansa dla polskich ośrodków badawczo-rozwojowych na zaznaczenie swojej roli na mapie globalnego rozwoju innowacyjnego łańcucha dostaw dla morskiej energetyki wiatrowej. Biorąc to pod uwagę, Grupa Robocza Przemysł – funkcjonująca w ramach Klastra – we współpracy z pomorskimi ośrodkami, przygotowała agendę badawczą definiującą obszary, w których pomorskie podmioty będą mogły rozwijać europejskie projekty z zastosowaniem swojego potencjału i doświadczenia. Największy potencjał rozwoju pomorskich ośrodków badawczych widoczny jest w fundamentach (w tym pływających), instalacji oraz utrzymaniu i eksploatacji. Planowane prace mają na celu wypracowywanie nowych rozwiązań w zakresie budowy i utrzymania morskich farm wiatrowych, poprawę efektywności wytwarzania energii i jej przesyłu, a także dążenie do obniżania kosztów jej produkcji. Pomorska agenda badawcza stanowi wkład do prac na poziomie centralnym, prowadzonych pod patronatem Ministerstwa Klimatu i Środowiska, w szczególności zaś umowy sektorowej zawartej w celu wspierania rozwoju MFW w Polsce podpisanej 15 września 2021 r. „Porozumienie sektorowe na rzecz rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce”. W ramach funkcjonowania umowy sektorowej przy Ministerstwie Klimatu i Środowiska utworzono Radę Koordynacyjną, której reprezentantem z ramienia Województwa Pomorskiego jest Wicemarszałek Leszek Bonna.
dr Karolina Lipińska weźmie udział w debacie “Rozwój nowej gałęzi przemysłu offshore szansą dla samorządów lokalnych”
