Ostatnie lata to pasmo zawirowań, których doświadczamy. W 2020 roku wybuchła pandemia, rok temu Rosja zaatakowała Ukrainę, rozpoczynając wojnę tuż za naszą wschodnią granicą. Wywołało to kryzys humanitarny i masową falę uchodźców, którzy przybyli do Polski. Na dodatek coraz silniej odczuwamy zmiany klimatu w postaci wydłużających się okresów suszy i opadów, czy różnego rodzaju huraganów, trzęsień ziemi i innych zjawisk meteorologicznych. Czynniki te stawiają przed nami wyzwania. Inflacja, w tym gwałtownie rosnące ceny energii i żywności przekładają się na problemy ubóstwa energetycznego i głodu – daje to impuls do migracji- ale również powoduje zakłócenia w łańcuchach dostaw.
Pomorze w ostatnich dwóch dekadach dokonało znaczącej transformacji gospodarczej, społecznej oraz infrastrukturalnej. Dziś jesteśmy w innym miejscu niż 20 lat temu, gdy region dopiero budował swoją tożsamość, zaplecze instytucjonalne i potencjał inwestycyjny. Droga, którą przeszliśmy, doprowadziła nas do miejsca, w którym naszym podstawowym wyzwaniem nie są dziurawe drogi, wysokie bezrobocie czy wyeksploatowane budynki naszych uczelni, instytucji kultury czy edukacji.
Naszym wyzwaniem jest znalezienie oryginalnego pomysłu rozwojowego. Ten nowy model musi opierać się na większej innowacyjności (wyższej wartości dodanej) wytwarzanych produktów i usług. Bez tego nie zwiększymy trwale dochodów ludności, a także nie będziemy mieli zasobów na inwestycje w infrastrukturę i poprawę usług publicznych.
Innym wyzwaniem jest odejście od paliw kopalnych. Jest to konieczne z uwagi na potrzebę ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko i skutków zmian klimatu. Wojna w Ukrainie znacząco przyspieszyła konieczność znalezienia alternatywnych — dla paliw kopalnych — źródeł energii. Z jednej strony wszyscy wiemy, że dolary i euro płacone za rosyjskie nośniki energii de facto finansują wojnę. Z drugiej zaś, nakładane sankcje oraz perturbacje geopolityczne, powodują wzrost ryzyka i przekładają się na znaczący wzrost cen węglowodorów, a tym samym na rosnącą inflację. Powoduje to presję na szukanie alternatywnych źródeł energii, ale rosnące ceny paliw kopalnych sprawiają również, że zmienia się rachunek ekonomiczny inwestycji w energetykę odnawialną, w tym magazynowanie energii. Stają się one coraz bardziej konkurencyjne w stosunku do dotychczas stosowanych źródeł.
Coraz wyraźniej widać, że kluczem do przezwyciężenia wyzwań i impulsem do dalszego rozwoju będzie dostęp do zielonej energii. To właśnie jej dostępność zdecyduje o przewadze konkurencyjnej regionów i krajów. Może stać się również impulsem do rozwoju branż, które dopiero się rodzą lub dynamicznie się rozwijają, takich jak morska energetyka odnawialna, magazynowanie energii, technologie wodorowe, czy sektor ICT. To te obszary gospodarki generują popyt na lepiej wykwalifikowanych pracowników, oferując w zamian bardziej atrakcyjne miejsca pracy.
Rozwój zielonej energetyki, ale także efektywność energetyczna to nasze priorytety w prowadzonej przez Samorząd Województwa Pomorskiego polityce rozwoju. Musimy być przygotowani na zmiany jakie w najbliższych latach nastąpią na rynku energii oraz na nową rolę jaką będzie pełnić w tym łańcuchu województwo pomorskie uwzględniając na przykład inwestycje w budowę morskich farm wiatrowych na Bałtyku lub planowaną budowę elektrowni jądrowej na Pomorzu.
Działania związane ze zrównoważonym rozwojem wymagają dużej determinacji i konsekwencji ale także wsparcia finansowego. Dlatego właśnie na cele energetyczne w ramach środków pozostających w gestii Województwa zainwestowaliśmy ponad 900 mln zł w latach 2014-2020 a obecnie z Programu Fundusze Europejskie dla Pomorza 2021 – 2027 przewidujemy inwestycje rzędu 1 200 mln zł.
Jako kluczowy postrzegamy także rozwój innowacji ukierunkowanych na niwelowanie zmian klimatu oraz wzmacniających neutralność klimatyczną. Działające w regionie klastry oraz inteligentne specjalizacje wspierają rozwój obszarów związanych z ekoefektywnością energetyczną w budownictwie oraz gospodarce morskiej. Dzięki potencjałowi ICT oraz hubom cyfrowym rozwijamy cyberbezpieczeństwo oraz technologie kwantowe. Wspierają one zieloną transformację Pomorza tworząc wyjątkowy „ekosystem” innowacji bazujący na dobrych relacjach i współpracy z partnerami i interesariuszami.
O autorze:
Mieczysław Struk — Marszałek Województwa Pomorskiego od 2010 roku. Absolwent Wydziału Turystyki i Rekreacji Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Ukończył podyplomowe studia organizacji i zarządzania oraz integracji europejskiej na Uniwersytecie Gdańskim, a także trzyletnie studia doktoranckie na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego. Od 1990 roku przez 12 lat był burmistrzem Jastarni, a od 1998 roku jest radnym Sejmiku Województwa Pomorskiego.