12 października, podczas Europejskiego Forum Samorządowego odbyło się dwanaście debat równoległych z udziałem ekspertów oraz Debata Liderów Samorządów.
W pierwszym bloku poruszone zostały następujące tematy:
Era wodorowa – zielona transformacja miast i regionów
Gospodarz: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego
Jeżeli chodzi o koszt wodoru – to zajmie trochę czasu aż dojdziemy do poziomu 8-9 euro za kilogram. Ale w przyszłości, większa skala zakupu pozwoli nam zejść do 4-5 euro – mówił Maciej Mierzwiński, CEE Energy Group
Te technologie wyrastają z dnia na dzień. Moje 4-letnie doświadczenie pokazuje, że jest w tym przyszłość i ten cykl dojrzewania, w którym technologie wodorowe staną się standardem to perspektywa 4-5 lat. To stanie się czymś co będzie ważne – mówił Maciej Sytek, Prezes Zarządu Agencja Rozwoju Regionalnego w Koninie – Zbyt wąsko traktujemy wodór. To słowo paliwo powoduje, że traktujemy je jak benzynę do napędzania samochodu i innych pojazdów. Musimy przerobić je bardzo mocno – to jest nowy nośnik energii, rewolucja energetyczna.
Peryferyzacja i depopulacja – czy w świecie postpandemicznym siłę przyciągania metropolii można ograniczyć?
Gospodarz: Związek Gmin Wiejskich RP
⅓ gmin to te podmiejskie, które dadzą sobie radę bez żadnego kłopotu. Natomiast ⅔ to gminy odległe – tam sytuacja jest gorsza, społeczeństwo się starzeje. Są problemy do rozwiązania: Drogi do remontu, zaniedbana gospodarka ściekowa. Problem narasta. Jeśli nie będzie innej polityki w stosunku do tych obszarów to potrzebne będą rozwiązania zaludniania tych terenów – mówił Krzysztof Iwaniuk, Przewodniczący Zw. Gmin Wiejskich RP
Każdą małą miejscowość trzeba traktować oddzielnie, włodarze muszą mieć pomysł na to w jakim kierunku się rozwijać, wykorzystując dostępny potencjał. Postawmy na mieszkańców. Rozmawiajmy i słuchajmy. Ułatwmy im życie. To pomaga w budowaniu strategii – Iwona Matuszczak-Szulc, Dyrektor, Wydział Rozwoju Miasta i Współpracy Międzynarodowej, Urząd Miasta Poznania.
Jak chronić nasze dane? Cyberbezpieczeństwo w gminach
Gospodarz: Microsoft
Jedynym skutecznym rozwiązaniem wydaje się centralizacja usług. Za chwilę w Polsce będzie brakowało specjalistów IT. Niezbędne są duże nakłady na infrastrukturę, oprogramowania – Daniel Krzywiec, Dyrektor Departamentu Strategii Projektów i Ceberbezpieczeństwa SGB Bank S.A.
Zachęcałbym i apelował aby samorządy były otwarte na to z czym przychodzą młodzi przedsiębiorcy z nowymi produktami, z nowymi pomysłami, wyedukowani. Ta odwaga w miastach, w samorządzie jest bardzo potrzebna – inspektor dr Rafał Batkowski, firma RB Strategie, Dyrektor ds. bezpieczeństwa publicznego w Instytucie Bezpieczeństwa i Rozwoju Międzynarodowego; były wielkopolski komendant wojewódzki Policji i były członek Zarządu EUROPOLu, były Szef Krajowego Biura INTERPOLu
Podstawowe usługi publiczne a praca zdalna i elastyczne formy zatrudniania post-covid w urzędach
Gospodarz: Unia Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza
Staraliśmy się monitorować i zbierać najlepsze doświadczenia z całej UE. Pandemia pokazała, jak ważne jest przygotowanie instytucji na takie sytuacje, a wyglądało to w różnych firmach, instytucjach różnie. Musimy tworzyć cyfrowe platformy, które zapewnią współpracę. Ważne też jest pytanie o jakość pracy w cyfrowym funkcjonowaniu. Pandemia przyśpieszyła proces cyfryzacji, świadczenia usług i współpracy – prof. Jacek Męcina, Konfederacja Lewiatan
Efektywność i wysoka jakość wykonywanych działań – takie są oczekiwania wobec pracy zdalnej. Niezwykle ważne są narzędzia, którymi możemy się posługiwać. Potrzeba analizy uchwalanych rozwiązań prawnych – w wielu wypadkach brak analizy sprawia, że nasze procesy są nadmiernie skomplikowane – mówił Stanisław Tamm, Sekretarz Miasta Poznania
Po przerwie rozpoczął się kolejny blok debat:
Kształtowanie wspólnoty lokalnej i regionalnej przez edukację obywatelską
Gospodarz: Samorząd Województwa Wielkopolskiego
Traktujemy młodych ludzi z góry, nie liczymy się z ich zdaniem i co gorsza nie dajemy im “sprawczości”. Sopot uczestniczy w programie “Miasto przyjazne dzieciom”. Dzięki niemu odkryliśmy, że młodzi ludzie nie czują, że ich głos jest słuchany. Dajmy im taką możliwość, pozwólmy im działać zarówno na gruncie szkolnym jak i samorządowym – Magdalena Czarzyńska-Jachim, Wiceprezydentka Miasta Sopot
Edukacja to z jednej strony jest system a z drugiej ludzie, którzy ją tworzą. I od nich dużo zależy. Na poziomie teorii jest nieźle, ale w praktyce jest znacznie gorzej. Młodzi potrzebują poczucia: mamy realny wpływ na to co dzieje się w szkole. Wiele zależy od kadry i autorefleksji. Trzeba dać młodym prawo do własnych wyborów, także do popełniania błędów – Agnieszka Jankowiak-Maik, poznańska nauczycielka, aktywistka edukacyjna.
Perspektywa osiągania klimatycznej neutralności w miastach
Gospodarz: Ambasada Brytyjska w Warszawie
Do 2030 musimy zredukować emisję o połowę. Jednak ostatnie dane od ONZ pokazały, że do 2030 roku emisja zwiększy się o 16%. Władze miast są bardziej aktywne na polu walki z kryzysem klimatycznym, niż ich narodowe rządy – mówi Emmanuelle Pinault, Director of City Diplomacy at C40
W tej chwili miasta, które są na drodze redukcji emisji, powinny działać jako broker, platforma rozmowy z interesariuszami. Prezydenci, władze miasta są partnerem, który może tę współpracę nadzorować. Miasta robią wiele na rzecz ochrony środowiska i poprawy klimatu, jeszcze od czasów, kiedy to nie było w zakresie myślenia liderów globalnych – Antoni Bielewicz, European Climate Foundation.
Energetyka obywatelska przyszłością samorządów
Gospodarz: Instytut Obywatelski
Polska energetyka jest na skraju zapaści, polski rynek energetyczny jest archaiczny. Energetyka obywatelska stawia w centrum zainteresowania człowieka, samorządy, nas. Obecny model energetyki, który jest pokłosiem lat 70, dziś nie zdaje egzaminu – mówie Jerzy Kurella, Instytut Staszica
Bez energetyki nie ma współczesnej gospodarki. Anglicy już prognozują podwojenie zapotrzebowania na energię, ze względu na upowszechnienie aut elektrycznych czy przejście na ogrzewanie elektryczne – Grzegorz Onichimowski, Instytut Obywatelski.
Zapomnijmy o wielkich źródłach, w przyszłości będą przygotowywane rozwiązania wyspowe, które będą działały lokalnie – mówi Bartłomiej Pawluk, Członek Zarządu, Dyrektor Rozwoju, Veolia Energia Poznań.
Samorządy aktywnie dla lokalnych
Gospodarz: Projekt Regiogmina
Podstawowy instrument wspierania przedsiębiorczości to lokalny plan rozwoju gospodarczego, kolejnym jest kalendarium budżetowe, a także lokalne fundusze rozwoju gospodarczego i lokalne organizacje gospodarcze – dr hab. Zbigniew Grzymała, prof. nadzw. SGH, Kierownik Katedry Ekonomiki i Finansów Samorządu Terytorialnego, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Istotne jest wsparcie rynku pracy jako zadanie własne dla gminy. Gminy spotykają się z wieloma ograniczeniami prawnymi a mogą i powinny komunikować się gospodarczo z otoczeniem – prof. dr hab. Artur Nowak-Far, Katedra Administracji Publicznej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie
Klimat gminy jest czymś wielowymiarowym. Jego istotą jest stworzenie klimatu dla rozwoju, jak np w Szwajcarii gdzie bardzo ważne jest poczucie wspólnoty i współpraca. Gotowość do współdziałania i szukania rozwiązań w konfliktach – Witold Orłowski, główny doradca ekonomiczny PwC.
Pakiet „Fit for 55” a rozwój zeroemisyjnego transportu w samorządach. Kierunki rozwoju mobilności miejskiej
Gospodarz: Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych
Obserwujemy te zmieniające się trendy. Praktycznie już nie ma odwrotu od tej drogi, którą podjęła Europa, a szczególnie Polskie miasta – Małgorzata Durda, dyrektor ds. sprzedaży autobusów w MAN Truck & Bus Polska
Średni wiek importowanego samochodu do Polski to 12 lat i 4 miesiące. W ciągu nastąpił wzrost o 12 miesięcy – Agnieszka Czajka, General Manager, otomoto – Polacy odwrócili się od transportu zbiorowego na rzecz transportu indywidualnego. Przez pandemię popyt wzrósł o 12%.
Coraz więcej mieszkańców przenosi się na obrzeża miast. Współpraca jest wyzwaniem, któremu musimy podołać, tak żeby mieszkańcy tych miejscowości zdecydowali się na zmianę transportu – Małgorzata Durda, dyrektor ds. sprzedaży autobusów w MAN Truck & Bus Polska.
Razem czy osobno – jak skutecznie i efektywnie dostarczać usługi publiczne?
Gospodarz: Polski Związek Pracodawców Budownictwa
Łatwiej dzisiaj starać się o środki unijne niż zaangażować się w partnerstwo publiczno-prywatne. To będzie się zmieniać. Trzeba to promować – Jacek Bogusławski, Członek Zarządu Województwa Wielkopolskiego
Z punktu widzenia przedsiębiorców i lokalnej społeczności najważniejsza jest efektywność. Istnieje cała sfera usług, która nie może być zaspokojona tylko przez rynek. Tu pytanie czy władze zrealizują je same czy na zasadzie współpracy z przedsiębiorcami. Żeby wszystkie strony były zadowolone to trzeba się skupić na tym co ma być zrealizowane i jak. Jeśli planowana jest interakcja między sektorami ważne na jakich warunkach i z jakim poziomem ryzyka dla poszczególnych stron – Grzegorz Lang, ekspert Federacji Przedsiębiorców Polskich i Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej (CALPE).
Czy już czas na systemowe zmiany w planowaniu przestrzennym miast?
Gospodarz: Związek Miast Polskich
Czas najwyższy na zmiany w planowaniu przestrzennym. Mamy chaos przestrzenny spowodowany tym, że nie patrzymy szeroko. Wielokrotnie więcej kosztuje wydawanie wniosków w stosunku do planowania – Anna Kornecka, radca prawny, była wiceminister Rozwoju, Pracy i Technologii w latach 2020-2021
Kluczowa zmiana polega obecnie na tym, żeby planowanie przestrzenne łączyć z planowaniem rozwoju – Andrzej Porawski, Dyrektor Biura, Związek Miast Polskich.
Zarządzanie ryzykiem zmian klimatu. Jak optymalizować koszty funkcjonowania samorządów?
Gospodarz: Miasto Gdańsk
Inwestycje odporne na zmiany klimatu oraz zaangażowanie instytucji finansowych i dywersyfikacja ryzyka to kierunki w których bardzo dynamicznie będziemy zmierzać – Ksymena Rosiek, Katedra Finansów Rozwoju Zrównoważonego, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Zmiany klimatyczne są nie do zatrzymania, możemy tylko zmniejszać ich konsekwencje. Kwestie klimatyczne są dominującym elementem konsultacji społecznych. Dziś widzimy że zmiana następuje, kiedyś betonowanie miast, dziś zazielenianie – Piotr Husejko, Skarbnik Miasta Poznania
Debata Liderów Samorządów zakończyła I edycję Local Trends – Europejskiego Forum Samorządowego. Uczestnicy podsumowali najważniejsze zagadnienia poruszane i dyskutowane podczas wydarzenia. W debacie wzięli udział:
▶ Tadeusz Czajka, Wójt Gmina Tarnowo Podgórne
▶ Krzysztof Iwaniuk, Przewodniczący Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej
▶ Jacek Jaśkowiak, Prezydent Miasto Poznań
▶ Jacek Karnowski Prezydent Miasta Sopotu Sopot
▶ Beata Moskal-Słaniewska, Prezydent Miasta Świdnicy
▶ Hanna Zdanowska, Prezydent Miasta Łódź