Podczas Local Trends – Europejskiego Forum Samorządowego w Poznaniu odbyło się kilkadziesiąt debat i poruszone zostały najważniejsze tematy dla rozwoju miast i wsi. Nie zabrakło komentarzy do nowej sytuacji politycznej i wypowiedzi na temat oczekiwań wobec współpracy na linii rząd- samorząd.
Bardzo ważne miejsce w dyskusjach zajęła kwestia finansów – oceny możliwości inwestycyjnych i koniecznych zmian dla uzdrowienia budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Kwestie te poruszył także Jerzy Buzek, Poseł do Parlamentu Europejskiego w wystąpieniu inauguracyjnym:
– Musimy wrócić do ustawy z 2001 roku, zawetowanej wówczas przez prezydenta, która przewidywała, że nie można zlecać zadań samorządów bez przyznawania im na to środków. Jej brak nam później bardzo zaszkodził – mówił.
– Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych ma już 30 lat. Czas na zmiany. Konieczna jest likwidacja ustawowych ulg i zwolnień. Lobbyści wprowadzają w innych ustawach, a nie w ustawie-matce, dodatkowe zwolnienia i ulgi, które kosztują np. w przypadku Łodzi 10 mln zł. Mam nadzieję, że nasze postulaty do nowego rządu trafią – mówił Krzysztof Mączkowski, skarbnik Miasta Łodzi podczas Okrągłego Stołu Skarbników zorganizowanego podczas wydarzenia przez Unię Metropolii Polskich.
Skarbnicy i prezydenci podkreślali, że bardzo dużym problemem jest niedofinansowanie oświaty.
– Była propozycja, by ustalić wydatki na oświatę w relacji do PKB. Około 3 procent PKB byłoby remedium na poprawę obecnej sytuacji. Dziś jest to ok. 1,9 procent PKB, co oznacza, że państwo czyni coraz mniej nakładów na oświatę. Dziś subwencja oświatowa to ok. 64 mld zł i nie pokrywa wynagrodzeń nauczycieli – zaznaczał Piotr Husejko, skarbnik Miasta Poznania.
Pozyskiwanie danych i cyberbezpieczeństwo
O nieoczywistych źródłach danych dla jednostek samorządu terytorialnego – na przykładzie danych behawioralnych Mastercard rozmawiali z kolei paneliści sesji plenarnej drugiego dnia forum.
– Od wielu lat dane GUS są zaniżone w stosunku do tego, ilu mieszkańców mamy. Potrzebujemy tych danych do zarządzania miastem. Pojawia się kategoria użytkowników miasta. Mamy – według GUS – 1,8 mln mieszkańców plus 400 tys. codziennych użytkowników miasta (…) Pozyskanie takich danych było kluczowe w okresie zarządzania napływem uchodźców z Ukrainy. W pierwszych tygodniach okazało się, że pojawiło się dodatkowo 350 tys. ludzi – podkreślał Olaf Osica, dyrektor Biura Strategii i Analiz Miasta Stołecznego Warszawy. Standaryzacja i porównywalność danych jest kluczem do tego, żeby można było z nich korzystać – dodał Adam Głąb, dyrektor w zespole Mastercard Advisors.
Z kolei Andrzej Dopierała, prezes Asseco Data Systems SA, wiceprezes Asseco Poland SA podczas swojego wystąpienia apelował do jednoczenia się w sprawach związanych z cyberbezpieczeństwem i wskazywał na pozytywny przykład z Rzeszowa, gdzie buduje centrum cyberbezpieczeństwa dla całego miasta. Podczas debaty SGB Banku „Rola banków w finansowaniu lokalnych społeczności” eksperci podkreślali także znaczenie rozwoju bakowości i edukacji mieszkańców, szczególnie osób starszych w mniejszych miejscowościach, w trosce o ich bezpieczeństwo finansowe.
Z myślą o młodych pokoleniach samorządy wdrażają natomiast płatności BLIK. Szczególnie młodzi ludzie obawiają się wszelkich spraw urzędowych, a aplikacje takie jak mObywatel czy BLIK znacznie ten proces ułatwiają – mówiła Karolina Matysiak, Dyrektor ds. Rozwoju Usług Płatniczych w Centralnym Ośrodku Informatyki.
Oprócz paneli dyskusyjnych podczas Local Trends odbyły się także prezentacje udanych projektów na Scenie Dobrych Praktyk oraz liczne spotkania w strefie expo. W trakcie wieczornej gali ogłoszone zostały natomiast wyniki trzech rankingów:
- “Miasta Przyjazne dla Biznesu”
- “Cashless Smart City”
- „Zielonych Finansów Samorządowych”
Nowe technologie w samorządach – przykłady z Polski i zagranicy
Organizatorzy poznańskiego forum co roku koncentrują się na pokazywaniu trendów i przykładów dobrych praktyk, które służą poprawie jakości usług publicznych. O przyszłości indywidualnego transportu mówili uczestnicy debaty, której gospodarzem była spółka Volkswagen Group Polska. W ciągu najbliższych pięciu lat motoryzacja zmieni się bardziej niż w ciągu poprzednich 50. Będą to pojazdy bezemisyjne i autonomiczne. Celem grupy Volkswagen jest uruchomienie autonomicznego transportu w Hamburgu już w 2025 roku (…) W sierpniu tego roku w Unii Europejskiej liczba samochodów elektrycznych pierwszy raz przekroczyła 20 procent – podkreślał Tomasz Tonder, dyrektor do spraw elektromobilności Volkswagen Group Polska.
Gościem wydarzenia był Ivica Puljak, Burmistrz Splitu, który zaprezentował aplikację OneCityApp. To platforma umożliwiająca dostęp do wszystkich rozwiązań cyfrowych dla mieszkańców i turystów (…) Wspaniale sprawdza się w praktyce i zintegrowaliśmy ją z koncepcją inteligentnych miast. Wcześniej mieliśmy kilka aplikacji, każda usługa miejska miała swoją. Chcieliśmy mieć kanał dwustronnej komunikacji z mieszkańcami aby ich informować o wszystkich wydarzeniach w mieście. Chcieliśmy mieć też od nich informację zwrotną, mogą wysyłać własne zgłoszenia i uwagi. Gospodarzem sesji była T-Mobile Polska. Samorządowcy mają bardzo dużą świadomość tego, jak ważne jest podejmowanie decyzji we współpracy ze społecznością lokalną. Mieszkańcy chcą mieć wpływ na to jak wydawane są pieniądze publiczne. Gdy wprowadzamy jakiś projekt potrzebne jest uświadomienie mieszkańcom korzyści, jaki on może im przynieść, rezultatów, jakie zamierzamy osiągnąć – mówił Aleksander Orłowski, profesor Politechniki Gdańskiej, podczas debaty Fundacji Polska Bezgotówkowa. O doświadczeniach we współpracy międzysektorowej z Katalonii opowiadała z kolei Krystyna Schreiber, szefowa delegacji rządu Katalonii w Europie Środkowej. Około 10 lat temu zaczęliśmy projekt smart Katalonia, łączący administrację publiczną i biznes, żeby rozwiązywać lokalne problemy (…) Potrzebujemy bardzo silnego wglądu w problemy lokalne, żeby je identyfikować i wiedzieć jak rozwiązywać przez technologie.
– Najważniejsze są dobrej jakości dane. Na ich podstawie można ułożyć puzzle i stworzyć cyfrowe modele problemów z którymi zmagają się mieszkańcy – dodał Andreu Francisco CEO konsorcjum Localret.
Transformacja energetyczna i edukacja ekologiczna
Wiele uwagi poświęcono także kwestii ochrony środowiska i transformacji energetycznej. W styczniu 2023 przedstawiciele ZE PAK S.A., Wód Polskich oraz Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu podpisali porozumienie o współpracy dotyczącej odchodzenia od wytwarzania energii elektrycznej z węgla w Wielkopolsce. Na terenach po eksploatacji węgla brunatnego ma powstać siec zbiorników wodnych, które pomogą w walce z suszą – coraz większym problemem w regionie. – Odbudowa zasobów wodnych w Wielkopolsce będzie finansowana z Funduszy Sprawiedliwej Transformacji – mówi Jacek Bogusławski Członek Zarządu Województwa Wielkopolskiego.
Mieczysław Struk, Marszałek Województwa Pomorskiego podkreślał, że dostęp do zielonej energii decyduje o konkurencyjności regionu. To co jest konieczne – to proste prawo i szeroki dostęp do sieci energetycznej, a także magazynowanie energii, którą będziemy mogli wykorzystywać w momencie wzmożonego zapotrzebowania – mówiła Hanna Zdanowska, prezydent Miasta Łodzi. Jedyną drogą jest zrozumienia wspólnych celów i współpraca administracji na poziomie państwowym i lokalnym oraz biznesu. Wiele przedsiębiorstw dążenie do zeroemisyjności ma zapisane w swojej strategii.
– Strategia „Go to zero” zakłada, że wszystkie zakłady koncernu Volkswagen do 2050 będą neutralne klimatycznie w całym swoim łańcuchu. Realizujemy tę strategię m.in. przez budowę farm fotowoltaicznych – mówił Damian Kurzajczyk, Manager w Volkswagen Poznań odpowiedzialny za rozwój zakładów w kierunku zeroemisyjności.
Aby miasta mogły wejść na ścieżkę neutralności klimatycznej absolutnie konieczne jest zaangażowanie się wszystkich podmiotów, które funkcjonują w tych miastach, przede wszystkim biznesu – podkreślała Katarzyna Szymczak-Pomianowska, Dyrektor Departamentu Zrównoważonego Rozwoju Urzędu Miejskiego Wrocławia podczas debaty InPost Green City „Jak biznes oraz samorząd wspólnie mogą troszczyć się o środowisko i prowadzić edukację ekologiczną?”