Rząd zrozumiał, iż Polski Ład spowodował zubożenie samorządów. Z tego się cieszymy. Chcielibyśmy, żeby zmiany w finansowaniu samorządów polegały na wyrównaniu skutków Polskiego Ładu. Subwencja oświatowa spadła np. z 3 proc. PKB do 2 proc. (…) Dochody własne są czymś dużo ważniejszym niż dotacje.

W mojej ocenie są trzy ważne trendy rozwoju miast. Pierwszy dotyczy cyfryzacji, drugi dotyczy specjalizacji branżowej, a trzeci dotyczy zmian klimatycznych i koniecznej transformacji energetycznej.
Jestem przekonany, że polskie samorządy mogą być liderem nowoczesności i zmian niezbędnych we wszystkich trzech obszarach.

Rząd konsultuje z samorządami zmiany w systemie ich finansowania. Planuje nowy system wyrównawczy. Nie rekomendowałbym podwyższenia udziału samorządów w dotychczasowych podatkach dochodowych.

Ostatnie blisko dwa lata to trudny czas dla wszystkich, którzy zarządzają gminami, miastami, powiatami oraz województwami – czas walki z pandemią i próbami stopniowego ograniczania swobodnego funkcjonowania samorządów. To jednak nie jedyne wyzwania stojące przed nami. Dlatego cieszę się, że jako Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego mogliśmy być partnerami tak ważnego wydarzenia, jakim było Local Trends.

Jednym z kluczowych wyzwań jest obecnie ograniczenie emisji zanieczyszczeń i dążenie do tzw. neutralności klimatycznej. Nie można jednak zapominać o takich kwestiach jak poprawa jakości usług edukacyjnych, rozwój transportu zbiorowego czy działania w zakresie profilaktyki zdrowotnej. Wszystkie te cele zawarliśmy w kluczowym dla Pomorza dokumencie, jakim jest Strategia 2030.

Obawiam się, że w przyszłości samorządy mogą nie mieć środków na wkład własny do rządowego programu. Niepewność co do dochodów własnych samorządów, utrudnia przedstawianie projektów inwestycyjnych.
Oczekujemy jasnych kryteriów dedykowanych dla naszych środków.
Program wygląda tak, że zabiera się wszystkim, a rozdaje niektórym.

Nie można mówić o alternatywie kapitału prywatnego dla środków unijnych. Te pieniądze powinny już dawno być i wpływać na zmniejszenie presji na budżety. Brak pieniędzy z Unii oznacza utratę konkurencyjności naszego kraju.

Nasze samorządy, położone w Polsce wschodniej, będą tracić z powodu depopulacji i będą wielkim obciążeniem dla państwa. Społeczeństwa starzejące się będą wymagać większych transferów środków.

W relacji samorząd-rząd brakuje zaufania. Dialog może być trudny, ale trzeba rozmawiać, a nie tylko mówić. Musimy zbudować porozumienie (…). Rozbudziliśmy oczekiwania społeczne, żeby oczekiwania ludzie chcieli artykułować, ale (…) reformy podatkowe spowodowały, że nie mamy możliwości realizowania tych oczekiwań.

Dla każdego elementu przesądzającego o tym, czy ludzie chcą w tym miejscu mieszkać – czyli praca, mieszkanie, służba zdrowia i edukacja – konieczna jest dobra infrastruktura telekomunikacyjna. Mówimy tu także o perspektywie zmiany cywilizacyjnej, którą niesie ze sobą Internet 5G i związane z nim szanse.

W systemie energetycznym Polski jest ok. 30 proc. energii fotowoltaicznej. To, co wydawało się kiedyś niemożliwe, teraz jest możliwe. ZE PAK jest piątym największym producentem energii elektrycznej w Polsce, produkuje ok. 2,5-3 proc. energii. Do końca 2024 zakończymy produkcję energii z węgla brunatnego. Da się robić transformację energetyczną w rejonie górniczym w porozumieniu z lokalnymi samorządami i mieszkańcami. Nasza firma zredukowała emisję o 72 proc. w ciągu 7 lat, gdy koszty emisji wzrosły o 256 proc.

Wprowadzenie programu „Inwestycje Strategiczne” było strzałem w dziesiątkę. Program spowodował, że można było wykonać dwukrotnie więcej inwestycji publicznych. W ubiegłym roku wydatki samorządów na inwestycje wyniosły ok. 60 mld zł.

Mamy konkretne projekty w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Miało być szybko, a nie ma nic. Rząd ogłosił w sierpniu 2020 roku pierwszy nabór na pieniądze z KPO. Złożyliśmy projekt na budowę centrum onkologicznego i jesteśmy w sytuacji, że wiele osób tego nie doczeka.

W Brukseli wszyscy czekają na decyzje z Polski w sprawie Krajowego Planu Odbudowy.

Oczekiwalibyśmy deklaracji, że będziemy mieli dodatkowe środki w tym roku i jaka będzie wielkość tych środków. Część jednostek samorządu terytorialnego do końca roku może stracić płynność.

Polskie samorządy bardzo dobrze przygotowują projekty. Bardzo często spotykamy się z profesjonalnym przygotowaniem bankowalnych projektów. Wiele krajów lepiej rozwiniętych mogłoby się tego uczyć. Polska jest bardzo dobrym przykładem w zakresie absorpcji środków, bardzo często są to środki połączone z wykorzystanie funduszy unijnych.

Chcemy by nowy system stworzył podstawy do stabilnych finansów samorządowych i absorpcji środków unijnych przez samorządy.

Drugi raz z rzędu uchwalmy budżety z deficytem operacyjnym. Na tym nie można budować ani budżetu, ani planu inwestycyjnego. Nie można tych deficytów finansować nadwyżkami z poprzednich lat. Planowanie sprowadza się do najbliższych 12 miesięcy, żeby przetrwać.

Odpowiedzią na pytanie czy społeczeństwo jest gotowe na pełną transformację energetyczną jest przykład fotowoltaiki. Jest ono przygotowane, jeśli może czuć się wolne. Zapowiedź zakazu sprzedaży nowych samochodów spalinowych na razie budzi opór, ale społeczeństwo trzeba przyzwyczajać i oswajać, że z tej drogi nie zejdziemy, że tego procesu nie powstrzymamy. Mieszkańcy mają obawy i próbują utrzymać status quo. Ale na zmianę naszego podejścia ma wpływ kryzys energetyczny, wojna w Ukrainie i pojawiająca się edukacja. Tu swoją rolę pełnią NGO-sy, które wyjaśniają tematykę transformacji energetycznej i oswajają nas z faktem, że tych zmian zatrzymać się nie da.

Transformacja energetyczna spina się do strony ekonomicznej i to naprawdę dobry biznes (…) trzeba ją po prostu odblokować. Nie mamy wyjścia. Bez transformacji energetycznej konkurencyjność całej gospodarki dramatycznie spadnie.

Prawo nie nadąża za technologią. Przepisy dotyczące hulajnóg elektrycznych pojawiły się po czasie. Na razie nie mamy przepisów dotyczących pojazdów autonomicznych, które wkrótce zaczną się pojawiać.

Nowe funkcjonalności oferowane przez urzędy powinny odpowiadać na potrzeby mieszkańców. Wtedy to się skaluje. W innym przypadku taka usługa nie okaże się sukcesem.