Jednym z największych problemów mieszkańców południowej części obszaru metropolitalnego są dojazdy do pracy, szkoły i powroty do domów. Już obecnie codziennie tracą oni swój czas i pieniądze w korkach, które z każdym rokiem są tylko coraz większe. Alternatywą dla stojących na tych samych, zatłoczonych ulicach samochodów i autobusów może być ekologiczny, szybszy i zabierający więcej pasażerów transport kolejowy.
Zrealizowany w latach 2010-2015 projekt PKM udowodnił, że najlepszym rozwiązaniem gwarantującym zapewnienie transportu zbiorowego dla mieszkańców dynamicznie rozwijających się nowych dzielnic Gdańska i sąsiednich gmin jest właśnie kolej. Dlatego Samorząd Województwa Pomorskiego razem z Miastem Gdańsk podjęli się realizacji nowego, wizjonerskiego projektu o nazwie „Pomorska Kolej Metropolitalna Etap II – Rozwój infrastruktury transportowej w południowej części Obszaru Metropolitalnego Gdańsk Gdynia Sopot w powiązaniu z regionalną siecią kolejową Województwa Pomorskiego” – w skrócie PKM Południe.
Zakłada on budowę całkowicie nowej, zeletryfikowanej i dwutorowej linii kolejowej od przystanku SKM Gdańsk Śródmieście przez południowe dzielnice Gdańska do Kowal i jej późniejszego połączenia zarówno z istniejącą linią kolejową nr 248 (czyli popularną PKM-ką), jak i nieczynną obecnie, wymagającą modernizacji linią nr 229 (Pruszcz Gdański – Stara Piła).
W latach 2021-2023 powstało Studium Techniczno-Ekonomiczno-Środowiskowe (STEŚ), które wskazało rekomendowany przebieg PKM Południe oraz niezbędną rezerwę terenową. Wykonane na potrzeby STEŚ analizy wykazały jednoznacznie, że odcinek aglomeracyjny (Gdańsk Śródmieście – Kowale) jest kluczowy dla całego projektu, a przewidywane na nim prognozy ruchu uzasadniają jego realizację w pierwszej kolejności.
Na odcinku tym planowanych jest 6 nowych przystanków kolejowych:
- Trakt Św. Wojciecha
- Madalińskiego
- Łostowice – Świętokrzyska
- Niepołomicka
- Wielkopolska
- Świętokrzyska – Węzeł Kowale
Powstać ma tu całkowicie nowa, dwutorowa i zelektryfikowana linia kolejowa, biegnąca od dzisiejszego przystanku SKM Gdańsk Śródmieście przez południowe dzielnice Gdańska do Kowal, gdzie planowany jest duży węzeł przesiadkowy, skomunikowany z innymi środkami transportu i 3-poziomowym parkingiem na 2,1 tys. aut. Dzięki temu od samego początku będą mogli z niego korzystać również mieszkańcy sąsiednich gmin Pruszcz Gdański, Kolbudy i Żukowo, a także kierowcy jadący do metropolii z zachodnich i południowych części Pomorza oraz turyści docierający na wybrzeże autostradą A1 i planujący odwiedzić Trójmiasto.
Co ważne, PKM Południe będzie przedłużeniem linii SKM, więc pasażerowie z Kowal i wszystkich pozostałych nowych przystanków będą mogli dojechać pociągiem nie tylko do Gdańska Głównego, ale także bezpośrednio do Sopotu, Gdyni, Wejherowa – czyli wszędzie tam, dokąd obecnie dojeżdża SKM. Sam czas dojazdu będzie bezkonkurencyjny – pociągiem z Kowal do Gdańska głównego można będzie dostać się w zaledwie 14 minut! Dla porównania samochodem w godzinach szczytu zajmuje to nawet 45-60 minut.
W związku z tym nic dziwnego, że zainteresowanie tą inwestycją jest ogromne. W 3 seriach konsultacji społecznych zorganizowanych w 2022 r. wzięło udział prawie 600 osób stacjonarnie i ponad 1400 online, a nagrania z nich w na kanale YouTube PKM obejrzało ponad 6000 osób. Stronę internetową dedykowaną projektowi PKM Południe tylko w pierwszym miesiącu od jej uruchomienia wyświetlono ponad 100 tysięcy razy!
Najczęściej zadawanym przez mieszkańców pytaniem nie było „czy” tylko kiedy ta inwestycja powstanie? Z analiz ruchu wykonanych na potrzeby STEŚ wynika, że z nowej linii kolejowej korzystać może blisko 50 tys. pasażerów na dobę – 28 tysięcy na odcinku 1 od Traktu Św. Wojciecha do przystanku Łostowice-Świętokrzyska i 18 tysięcy na odcinku 2 – od Łostowic do węzła Kowale. To jeden z większych potencjałów, jeżeli chodzi o projekty kolejowe w całym kraju, o ile nie największy.
Koszty inwestycji według aktualnych szacunków to około 2 miliardów złotych (dla porównania koszt pierwszej PKM zamknął się w 1,1 mld zł). Duża część nowej linii będzie bardziej przypominać metro niż klasyczną kolej, gdyż na wielu odcinkach będzie biegła pod ziemią albo w głębokich wykopach lub na estakadach. Zaledwie kilkaset metrów aglomeracyjnego odcinka PKM Południe będzie biegło na powierzchni ziemi. Z sześciu planowanych przystanków dwa będą pod ziemią, dwa w wykopie, a dwa na estakadach. To wszystko sprawia, że inwestycja ta będzie ogromnym wyzwaniem zarówno inżynierskim, jak i organizacyjnym.
Obecnie trwa przetarg na wykonanie dokumentacji projektowej odcinka aglomeracyjnego PKM Południe i towarzyszących mu dwóch inwestycji drogowych miasta Gdańsk. Projekt budowlany wraz z pozwoleniami na budowę ma być gotowy w 2027 r. Jeżeli wszystko pójdzie zgodnie z planem – czyli uda się zdobyć dofinansowanie z UE oraz uzyskać bez opóźnień wszystkie niezbędne decyzje administracyjne – to aglomeracyjny odcinek PKM Południe ma szansę powstać do 2030 r.
